تدوین یک برنامه غذایی مناسب، همواره از دغدغههای اصلی تولید کنندگان محصولات هیدروپونیک بوده است. گیاهان برای تکمیل چرخه رشدی خود، نیاز به 14 عنصر ضروری دارند که شامل عناصر ماکرو یا پر مصرف شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان عناصر ماکرو اصلی و کلسیم، منیزیم و گوگرد به عنوان عناصر ماکرو ثانویه هستند. همچنین گروه دوم، عناصر ریزمغذی شامل آهن، منگنز، روی، بور، مولیبدن، مس به همراه کلر و نیکل است. همه عناصر ذکر شده باید از طریق محلول غذایی تامین شود. هر چند کلر و نیکل در برنامه محلولهای غذایی دیده نمیشود، اما به مقدار کافی در ناخالصیهای کودهای مورد استفاده در تهیه محلولهای غذایی وجود دارند.
خوشبختانه گیاهان به طیف وسیعی از غلظتهای عناصر غذایی سازگار شدهاند. از نقطه نظر تجربی، این بدان معنی است که بسیاری از دستورالعملهای تغذیهای در کشت هیدروپونیک میتوانند موفق ظاهر شوند. با وجود اینکه برنامههای زیادی برای محلولسازی موجود است، اما سوال اینجاست که چگونه باید شروع کرد تا ضریب موفقیت را بالا برد و درصد ریسک و خطرپذیری را کاهش داد.
عوامل کلیدی در انتخاب کود
در کشت هیدروپونیک، ضروری است که قبل از شروع هر اقدامی، آب مورد استفاده در سیستم آبیاری مورد آنالیز آزمایشگاهی قرار گیرد. سه ویژگی اصلی آب که باید مورد توجه و بررسی وافع شود، عبارت اند از: قلیائیت، EC و غلظت عناصر.
قلیائیت، مقدار توانایی آب برای خنثی کردن اسید است که معمولا بر حسب پیپیام کربناتکلسیم گزارش میشود. قلیائیت میتواند در طیف وسیعی از صفر تا 300 پیپیام کربناتکلسیم متغیر باشد. اگر قلیائیت آب بیشتر باشد، pH محلول غذایی تمایل بیشتری به افزایش خواهد داشت.
قلیائیت منبع آب بسیار مهمتر از pH آن است. pH را میتوان در لحظه اندازهگیری کرد، اما قلیائیت، مقدار pH در یک بازه زمانی طولانی است. با آگاهی از قلیائیت آب میتوان با بررسی شرایط محلی و تستهای آزمایشگاهی، استراتژی و برنامه مناسبی را در انتحاب منابع کودی پیش گرفت. ممکن است شما بسته به میزان قلیائیت، نیاز به انتخاب فرمولاسیون اسیدی مثل اوره و یا نیتروژن آمونیومی برای خنثی کردن قلیائیت داشته باشید یا برای جلوگیری از افزایش pH، اسید اضافه کنید.
پارامتر بعدی که باید مورد بررسی قرار گیرد، EC آب است. EC بیانگر مقدار کل نمکهای محلول شامل عناصر ضروری و غیر ضروری است؛ در نتیجه، EC را میتوان به نوعی نشان دهنده میزان خلوص آب دانست. متاسفانه EC با چندین واحد مختلف بیان میشود. با این حال، روش تبدیل آنها آسان است. آگاهی از EC آب به تعیین اینکه سیستم آبیاری باز باشد یا بسته، کمک زیادی خواهد کرد. در محیط کشتهای بسته هیدروونیک، سیستم آبیاری بسته است و آب مجددا مورد استفاده قرار میگیرد؛ در حالیکه در سیستم باز اینگونه نیست و آب بعد از مصرف از سیستم خارج میشود. EC ایدهآل در سیستمهای آبیاری بسته باید کمتر از 0.25 Ms/cm در نظر گرفته شود.
بسیاری از تولید کنندگان در کشت هیدروپونیک، استفاده از فیلتر برای منبع آب را لازم و ضروری میدانند. بطوری که با این اقدام، با بهرهگیری از اسمز معکوس، درصد خلوص مورد نیاز در سیستمهای بسته هیدروپونیک تامین میشود. تنها راه کنترل تجمع نمک در سیستمهای بسته، تخلیه بخشی از محلول غذایی در یک دوره و جایگزینی آن با آب شیرین است. در سیستمهای باز تجمع نمک را میتوان با افزودن آب و عبور از صافی و فیلتراسیون مدیریت کرد. بنابراین، EC منبع آب در این نوع سیستم میتواند بالا باشد. EC ایدهآل در سیستم باز، کمتر از 1.0 Ds/cm در نظر گرفته شده است.
آنالیز آزمایشگاهی آب نشان خواهد داد که آب مورد استفاده شما حاوی چه عناصر و املاحی است. در زمان تهیه دستورالعمل کودی، غلظت عناصر ضروری باید محاسبه شود. معمولا آبهای قلیایی، حاوی مقدار قابل توجهی از سطوح کلسیم، منیزیم و گوگرد هستند. حتما در صورت وجود این عناصر، ابتدا غلظت آنها را محاسبه کنید و پس از بررسی سطوح مورد نیاز محصول، نسبت به تزریق آنها در برنامه کودی اقدام نمایید.
سدیم و کلر، دو عنصر رایج در برخی آبها هستند. در حالت ایدهآل، مقدار این عناصر به ترتیب باید کمتر از 50 و 70 پیپیام باشد. آگاهی از سطوح عناصر آلاینده (مضر) در تعیین آب مورد نیاز شستوشوی آنها و یا انجام تخلیه و جایگزینی به شما کمک خواهد کرد. بعد از آگاهی از کیفیت منبع آب مورد استفاده، میتوانید نسبت به تدوین برنامه کودی اقدام نمایید. نیازهای کودی گیاهان بسته به نوع محصول، مرحله رشدی و شرایط محیطی متفاوت است.
ادامه دارد …